Veelgestelde vragen
Wij worden regelmatig gebeld met vragen over de Zorgverklaring.
Voor u de telefoon pakt adviseren wij u eerst tussen de Veelgestelde Vragen te kijken, om te zien of uw vraag erbij staat. Is dit niet het geval, dan kunt u contact met ons opnemen per email op bij voorkeur Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Daarnaast zijn we ook bereikbaar via telefoonnummer 033-461 68 86.
Welke rol spelen vertegenwoordigers?
In de Zorgverklaring hebt u vastgelegd wat u wel of juist niet medisch en verpleegkundig wilt en wat er na uw overlijden met uw lichaam moet gaan gebeuren. Om te zorgen dat uw wil wordt uitgevoerd, ook wanneer u wilsonbekwaam bent, is het nodig om gebruik te maken van zorgvertegenwoordigers die u machtigt om de uitvoering van de Zorgverklaring te bewaken. Zij krijgen het recht, als het erop aan komt, ervoor te zorgen dat uw Zorgverklaring naar de letter wordt uitgevoerd.
De vertegenwoordiger is, als u dat zelf niet meer kunt, de gesprekspartner van de behandelaar. Die is goed op de hoogte van grenzen en wensen die in de Zorgverklaring zijn opgenomen.
Wordt er niet gehandeld naar de gemaakte afspraken, dan is een beroep op het tuchtrecht mogelijk.
Die zorgvertegenwoordigers wijst u zelf aan. Dat kunnen familieleden zijn, vrienden of andere vertrouwde mensen. Ook is het mogelijk om via de kantonrechter een zogenaamde mentor/curator te benoemen. In de Zorgverklaring worden de zorgvertegenwoordigers, die door u gemachtigd worden, genoemd. Het is verstandig dat de zorgvertegenwoordigers u goed kennen en jonger zijn dan uzelf. Door de handtekening van de zorgvertegenwoordigers op te nemen in de Zorgverklaring bevestigen zij dat u wilsbekwaam was op het moment van ondertekening en dat ze zullen toezien op naleving van uw Zorgverklaring.
Het verdient aanbeveling om een oneven aantal zorgvertegenwoordigers te kiezen. Daarmee voorkomt u dat een eventuele stemming over wat u wel of niet meer zou willen, gelijk eindigt. De behandelende arts voert uit wat in overleg met de zorgvertegenwoordigers wordt afgesproken. Om die reden kan de arts u niet vertegenwoordigen.
In Nederland is de volmacht voor de zorgvertegenwoordigers opgenomen in Titel 3 (artikel 3:60 t/m 3:79) van het Burgerlijk Wetboek. Zij definieert de volmacht als "de bevoegdheid die een volmachtgever verleent aan een ander, de gevolmachtigde, om in zijn naam rechtshandelingen te verrichten". Het verlenen van een volmacht is een eenzijdige rechtshandeling. Op het moment dat de volmacht wordt aangenomen, verplicht de volmachtnemer zich om uitvoering te geven aan de volmacht.
De positie van een vertegenwoordiger is vastgelegd in de Wet Curatele, Beschermingsbewind en Mentorschap (Burgerlijk Wetboek Boek 1).
Wat is wilsbekwaam?
Het is belangrijk dat u de Zorgverklaring met uw volle verstand hebt opgesteld. Men noemt dit wilsbekwaam (het vermogen om zelfstandig en uit vrije wil beslissingen te nemen) en is een voorwaarde voor het rechtsgeldig opstellen van een Zorgverklaring. De wet geeft aan dat jongeren vanaf 16 jaar wilsbekwaam zijn. Vanaf die leeftijd kan dus een zorgverklaring worden opgesteld.
Wettelijk is iemand wilsonbekwaam wanneer iemand niet in staat kan worden geacht tot een redelijke waardering en afweging van zijn belangen. Een wilsonbekwaam persoon kan geen overwogen besluit nemen.
Beoordeling van wilsonbekwaamheid gaat altijd over wilsonbekwaamheid ter zake; dat wil zeggen: helderheid van geest kan wisselen in de tijd of wat betreft het onderwerp. Het kan ook tijdelijk zijn. Belangrijk is om de persoon altijd te blijven betrekken in keuzemomenten.
Soms is al vanaf de vroege jeugd duidelijk dat er sprake zal zijn van wilsonbekwaamheid; het kan later ontstaan door hersenletsel /coma of ziekten. Veel voorkomend is wilsonbekwaamheid door dementie.
Hoewel niet altijd eenvoudig, kan een arts officieel vaststellen of er sprake is van wilsbekwaamheid.
Welke rol speelt een arts bij een Zorgverklaring?
Artsen kunnen aangeven of u juist wel of niet medische en verpleegkundige behandeling en verzorging nodig hebt. Maar u bent diegene die uiteindelijk beslist of de behandeling mag worden uitgevoerd. En als u dat niet meer kunt, dan zullen uw zorgvertegenwoordigers, in overleg met de arts, bewaken dat er uitvoering wordt gegeven aan de zorgverklaring.
De zorgverklaring wordt uitgevoerd door de arts. Daarom is het aan te raden dat u een exemplaar van de Zorgverklaring laat opnemen in uw patiëntendossier. Als er meerdere artsen zijn die u behandelen, dan is een kopie in elk dossier verstandig. Daarmee kan de arts, op het moment dat dat nodig is, uitvoering geven aan de Zorgverklaring. De arts zal daarbij overleg voeren met de vertegenwoordigers die genoemd staan in de Zorgverklaring.
Hoe moet een zorgverklaring worden ingevuld?
De Zorgverklaring begint met het invullen van uw personalia. De datum op het moment dat u de zorgverklaring opstelt en uw handtekening staan daaronder. Overweeg om uw handtekening in aanwezigheid van uw huisarts te zetten. Deze kan dan bevestigen dat u wilsbekwaam bent op het moment dat u de Zorgverklaring ondertekent.
In de vragenlijst treft u stellingen aan zoals: Is dat nog zo?
Als in redelijkheid kan worden aangenomen dat verdere medische behandeling voor mij geen nut meer heeft, dan wil ik dat verdere pogingen om mijn leven te verlengen worden gestaakt.
- Inderdaad, ik wil dat medische behandeling worden gestaakt als verdere pogingen om mijn leven te verlengen geen nut meer hebben.
- Nee, dan wil ik niet dat de medische behandeling wordt gestaakt.
De vragenlijst bevat woorden en begrippen die wellicht om uitleg vragen. Deze woorden zijn in de digitale versie onderstreept. Als u hier met uw muis op gaat staan, geeft het woord een toelichting. In de papieren versie is een toelichting als bijlage toegevoegd.
Bij sommige begrippen wordt met behulp van een hyperlink doorverwezen naar andere websites.
Er is een open ruimte (lid 10) in de Zorgverklaring, waar u zelf een toevoeging of aanpassing kunt noteren. Uw arts of de zorgvertegenwoordigers zullen u zeker willen helpen om een juiste afweging te maken.
Tot slot laat u de zorgvertegenwoordigers tekenen. Daarmee bevestigen ze dat ze aan uw vraag om u te vertegenwoordigen op het moment dat u dat zelf niet meer kunt, willen voldoen. Tevens bevestigen ze dat u wilsbekwaam was op het moment dat ze uw zorgverklaring ondertekende.
Wat is de juridische geldigheid van een zorgverklaring?
Een Zorgverklaring is een wilsverklaring over de zorg die de houder van de zorgverklaring nog wel en niet meer wil. Het opstellen en ondertekenen van een Zorgverklaring is een rechtshandeling volgens de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO). Voor handelingen, die zijn opgenomen in deze wet, geldt een leeftijdgrens van 16 jaar. Onder deze grens is toestemming van één van de ouders nodig.
Voor de juridische geldigheid moet iemand voor het opstellen van een zorgverklaring wilsbekwaam zijn. Iemand is wilsbekwaam als die persoon in staat is om een redelijke afweging te maken van de eigen (gezondheids)belangen. Een dementerende is niet meer wilsbekwaam als die niet meer in staat is om de eigen belangen te behartigen. Een arts, meestal een psychiater of geriater, kan professioneel vaststellen of iemand wilsbekwaamheid is.
Het aanwijzen van zorgvertegenwoordigers (gemachtigden) en het weigeren van medische handelingen in een situatie waarin iemand dat niet zelf meer kan verwoorden, is in de wet geregeld.
Hoe vindt de naleving van een zorgverklaring plaats?
De Zorgverklaring is verankerd in de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) en regelt de rechten en plichten van patiënten ten opzichte van artsen.
Mocht u niet meer in staat zijn om uw eigen wil kenbaar te maken, dan nemen uw zorgvertegenwoordigers dit over. Zij overleggen met de behandelende zorgverlener over uw zorgwensen. Ook dit is in de wet vastgelegd. Het is dus belangrijk dat u de inhoud van uw Zorgverklaring goed met deze zorgvertegenwoordigers doorspreekt, zodat ze uw wensen kunnen respecteren.
Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBo)?
Hierin worden de rechten en plichten van patiënten en behandelaars geregeld.
De WGBo geeft het recht aan de patiënt op: inzage in het dossier, om goed voorgelicht te worden over de mogelijke behandeling, gebruik te maken van een tweede beoordeling door een andere arts, en het geven van toestemming voor een behandeling. De arts heeft de plicht die toestemming (op een enkel uitzondering na) te vragen en te krijgen. Als iemand zelf niet die toestemming geven kan, is er een vertegenwoordiger nodig, die plaatsvervangend die toestemming kan geven.
Een behandeling is niet afdwingbaar; de arts houdt altijd zijn eigen overwegingen of een behandeling zinvol is. Voor het wilsbekwaam vastleggen van grenzen, wensen en het aanwijzen van een vertegenwoordiger kan het wettelijk document De Zorgverklaring worden gebruikt.
Wat is de historie van de Zorgverklaring?
In 1995 introduceerde huisarts Pieter Sluis, op basis van de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBo) de eerste Zorgverklaring. Hij was ook diegene die, geïnspireerd door Elisabeth Kübler-Ross en de Engelse Hospicebeweging, in 1988 de eerste Hospice in Nieuwkoop opende.
Zorgverklaring of Euthanasieverzoek bestellen?
Een Zorgverklaring kunt u bestellen door € 18,00 over te maken op rekeningnummer NL 43 INGB 0000 000 410 ten gunste van de Stichting Zorgverklaring te Amersfoort.
Wanneer u, naast de Zorgverklaring ook het Euthanasieverzoek wilt gaan bestellen, maak dan € 8,00 over op diezelfde rekening. Dat kan handmatig. De Zorgverklaring en eventueel het Euthanasieverzoek worden naar het adres gestuurd dat u vermeldt bij de omschrijving van de betaling. U ontvangt de Zorgverklaring en eventueel het Euthanasieverzoek binnen 10 werkdagen na betaling.